رله ضربه ای یا رله حافظه دار یک نوع رله دارای خودنگهدار داخلی است، که با یک بار تحریک بوبین، مدار به صورت دائمی وصل می‌شود با تحریک دوباره آن، مدار قطع می شود. با قطع جریان، این رله در وضعیت خود پایدار می ماند. در حقیقت با هر بار تحریک بوبین، وضعیت رله معکوس می شود.
رله ضربه‌ای، یک قطعه الکترومکانیکی است که در مدارها برای کنترل جریان به صورت پالسی استفاده می‌شود. این رله به خاطر خاصیت حافظه‌داری، به رله حافظه‌دار یا رله راه‌پله معروف است.
نحوه عملکرد رله ضربه‌ای
رله ضربه‌ای، برخلاف کنتاکتور که با اعمال ولتاژ به بوبین به طور دائم وصل می‌ماند، تنها با دریافت یک پالس ولتاژ تغییر حالت می‌دهد. به عبارت دیگر، با هر پالس، حالت رله از وصل به قطع یا برعکس تغییر می‌کند. این ویژگی باعث می‌شود که این تجهیز بتواند یک مدار را از چندین نقطه مختلف کنترل کند.
کاربردهای این رله
- رایج ترین کاربرد این رله در کنترل روشنایی راه‌پله است. با نصب این رله و چندین کلید در طول راه‌پله، می‌توان چراغ‌ها را از هر نقطه‌ای روشن یا خاموش کرد.
- این رله در مدارهای فرمان برای کنترل موتورها، شیرهای برقی، و سایر تجهیزات الکتریکی نیز استفاده می‌شود.
مزایای رله ضربه‌ای
- به دلیل ساختار ساده و عملکرد قابل پیش بینی، یکی از مطمئن‌ترین روش‌ها برای کنترل مدارهای الکتریکی است.
- این رله حالت قبلی خود را به خاطر می‌سپارد و با دریافت یک پالس، حالت آن تغییر می‌کند.
- این تجهیز تنها در لحظه تغییرات حالت جریان مصرف می‌کند و در حالت پایدار مصرف انرژی آن بسیار کم است.
- این رله‌ها معمولاً دارای طول عمر بالایی هستند و در صورت استفاده صحیح، سال‌ها بدون مشکل کار می‌کنند.
برای انتخاب رله ضربه‌ای مناسب، باید به مشخصات فنی آن مانند ولتاژکاری، جریان نامی و تعداد کنتاکت‌ها توجه کنید. همچنین، بهتر است از رله‌های با کیفیت بالا و برندهای معتبر استفاده کنید.
