نقشههای برق، زبان مشترکی هستند که مهندسین و تکنسینهای برق برای تبادل اطلاعات از آنها استفاده میکنند. در طول انجام پروژه طراحی، مونتاژ و تعمیرات و … از نقشه استفاده میشود. نقشههای برق تحت عنوانهایی مانند نقشه گسترده، نقشه شماتیک، نقشه تک خطی، نقشه چندخطی و …. یاد میشود.
در ادامه به معرفی برخی از مهمترین انواع نقشههای صنعت برق و کاربرد آنها میپردازیم:
نقشه مسیر جریان
با مشاهده این نقشه میتوانیم ببینیم که جریان چگونه از منبع تغذیه شروع میشود، از کدام اجزاء عبور میکند و در نهایت به کجا میرسد. در صورت بروز مشکل در مدار، با بررسی مسیر جریان میتواینم به سرعت محل دقیق عیب را پیدا کنیم. در نقشه مسیر جریان مدارهایی همچون قدرت، فرمان، خارجی و …. قرار میگیرند که هرکدام از آن ها در یک مسیر جریان قرار میگیرند.
نقشه مونتاژ
در این نقشه، راه دقیق برای سخت یک دستگاه یا سیستم در مدار قرار میگیرد. این نقشه، محل قرارگیری هر قطعه، نحوه اتصال آنها به یکدیگر و مسیر سیم کشیها را به صورت گرافیکی نشان میدهد. نقشهمونتاژ به شما نشان میدهد که هر قطعه کجا قرار میگیرد و چگونه با سایر قطعات ارتباط برقرار میکند. به نقشه مونتاژ اصطلاحاً حقیقی و چندخطی هم گفته میشود.
نقشه خارجی
یکی دیگر از انواع نقشههای برق صنعتی، نقشه خارجی هست، که برای نمایش نحوه اتصال فیزیکی اجزای یک سیستم الکتریکی در خارج از تابلو به ما کمک میکند. این نقشه، برخلاف نقشههای شماتیک که اجزاء را به صورت نمادین نشان میدهند، یک تصویر واقعی تر از چیدمان فیزیکی سیمها، کابلها، و سایر تجهیزات را ارائه میدهد. نقشه خارجی به مهندسین کمک میکند تا تجهیزات را در مکان مناسب نصب، سیمها را به درستی به هم متصل کنند.
نقشه ترمینالی
در این نقشه، ارتباط بین اجزای مختلف یک سیستم را به صورت شماتیک و دقیق در خارج از تابلو به ما نشان میدهد. بهطور کلی، تمام سیمها و کابلها خارج از تابلو برق به ترمینالها متصل میشود را نمایش میدهد.
نقشه تک خطی ( Single Line Diagram )
نقشه تک خطی یا نقشه شماتیک، یک نمایش ساده و نمادین از یک سیستم یا مدار است. در این نوع نقشه، اجزای مختلف سیستم با نمادهای استاندارد و خطوط مشخص طراحی میشود و ارتباطات بین آنها به صورت ساده و واضح نمایش داده میشود. هدف اصلی از ترسیم نقشه تک خطی، درک بهتر عملکرد کلی سیستم و تسهیل در عیبیابی و تعمیر آن است.
نقشه تک خطی، جزئیات غیر ضروری را حذف میکند و تنها ارتباطات اصلی بین اجزا را نمایش میدهد.
نقشه جانمایی ( Layout )
در این نقشه نشان میدهد که تجهیزات الکتریکی یک ساختمان یا تأسیسات صنعتی در کجا قرار میگیرند. این نقشه نحوه چیدمان تجهیزات برقی در تابلو را نمایش میدهد. با کمک این نقشه میتوانیم به سرعت محل هر قطعه را پیدا کنیم و عملیات نصب یا تعمیر را انجام دهیم.
امروزه نرمافزارهای تخصصی زیادی برای طراحی نقشههای برق وجود دارد که به مهندسین و تکنسینها کمک میکند تا نقشههای دقیق و حرفهای ایجاد کنند.
نقشه برق یک ابزار ضروری برای طراحی، نصب، مونتاژ، تعمیر سیستم به متخصصان کمک میکند تا کار خود را به صورت ایمن و مؤثر انجام دهند.