نحوه عملکرد رله سوپرویژن در سیستمهای الکتریکی
- حمید زینالی
- نقشه خوانی برق
- 1403/11/17
- این مقاله بروزرسانی شده 17 بهمن 1403
رله سوپرویژن (Supervision Relay) در بریکرهای مدار (Circuit Breakers) به منظور نظارت و کنترل عملکرد مدارهای تریپ و مدارهای کنترلی مهم استفاده میشود. این رلهها نقش حیاتی در اطمینان از عملکرد صحیح و ایمن تجهیزات برقی دارند.
رله سوپرویژن چیست؟
در یک سیستم حفاظتی، مدار تریپ کلید مدار بسیار مهم است. اگر وقفهای در مدار تریپ رخ دهد، ممکن است خطای شبکه رفع نشود و باید توسط سیستم حفاظتی بالا دستی در شبکه قدرت برطرف شود. عملکرد نظارت بسیار حائز اهمیت است، بهویژه زمانی که تنها یک بوبین تریپ وجود دارد و تریپ کلید مدار اهمیت حیاتی دارد. برای مثال، برای کلیدهای مدار ژنراتور یا هر کلید مدار مهم دیگری در شبکههای توزیع.
رله نظارتی سوپرویژن نوع TCS برای نظارت مداوم مسیر قطع بریکر و ایجاد هشدار در صورت از دست دادن منبع تغذیه کمکی، خطاهای روی بوبین تریپ یا سیمهای آن بدون توجه به وضعیت کلید مدار، خطاهای روی کنتاکتهای کمکی کلید مدار و خطاهای درون رله نظارتی طراحی میشود. معمولاً رلههای سوپرویژن برای کنترل کلیدهای کامپکت هوایی ( MCCB و ACB) مورد استفاده قرار میگیرند.
نحوه عملکرد رله سوپرویژن
نظارت مستمر: رله سوپرویژن به طور مداوم مدار تریپ را بررسی میکند تا از سالم بودن آن اطمینان حاصل کند. این نظارت میتواند شامل بررسی وجود ولتاژ، وضعیت کنتاکتها و عملکرد بوبینهای تریپ باشد.
تشخیص خطا: در صورت بروز هر گونه خطا مانند قطع شدن مدار، وجود مقاومت غیرعادی در سیمها و کنتاکتها، و یا فقدان ولتاژ، رله سوپرویژن این خطاها را شناسایی و هشدار میدهد.
تزریق جریان کم سطح: برای نظارت بر مدار تریپ، رله سوپرویژن از جریان کم سطح (حدود 3 میلیآمپر) استفاده میکند. این جریان تزریقی توسط اپتوکوپلرها حس میشود و وضعیت مدار تریپ را نشان میدهد.
نمایش وضعیت: رله سوپرویژن دارای یک LED دو رنگ است که وضعیت عملکرد را نمایش میدهد. در شرایط عادی، LED سبز رنگ است و در صورت بروز خطا، به رنگ قرمز تغییر میکند.
تغذیه کمکی: رله سوپرویژن برای عملکرد صحیح به ولتاژ کمکی نیاز دارد که میتواند AC یا DC باشد. این ولتاژ به ترمینالهای رله متصل میشود و در صورت نقص در این ولتاژ، رله هشدار میدهد.
هر گاه بریکر در حالت تست قرار بگیرد، میکروسوئیچ QA بوبین KTA (Test posision) را فعال میکند. همچنین با تحریک میکروسوئیچ در وضعیت سرویس، باعث فعال شدن بوبین KSA (Service posision) و بوبین کمکی آن میشود. همچنین از یک کلید چنج آور KCA استفاده میشود تا در صورتی که بریکر در وضعیت سرویس و وصل باشد، بوبین KSCAرا تحریک میشود. با فعال شدن این بوبین، سیستم هم در وضعیت سرویس و هم در وضعیت وصل قرار دارد.
از رله سوپرویژن یا TCS در قسمت کنترلی استفاده شده است تا در صورتی که این رله خطایی را تشخیص ندهد، در مرحله بعد، قسمت DC مدار هم مشکلی نداشته باشد، تیغه باز بریکر QA که حالت کشویی دارد، آماده وصل هست. در نهایت، بوبین KRDA (Ready to close) فعال میشود.
اگرچه، تیغه رله حفاظتی PRA وصل شود، بوبینهای Lock out تحریک میشوند. همچنین، اگر مدار بالا دست (Up stream) هم خطایی رخ ندهد، این دو بوبین وصل میشوند.